Geschiedenis van de Zaanse Golf Club

Ken je de geschiedenis van de Zaanse Golf Club?

Dit jaar bestaat onze club precies 35 jaar! Hoera. Hoe is het eigenlijk zo gekomen dat hier een golfbaan ligt?

Terug in de tijd

Een korte geschiedenisles. Lang geleden, in 1626, maalde de bekende Jan Adriaanszoon Leeghwater de Wijde Wormer en de Enge Wormer droog.  Daarvoor was het een gebied van binnenmeren. De bodem van de polder ligt vier meter onder zeeniveau. Leeghwater gebruikte talloze windmolens die hijzelf mede ontworpen had. (Een aantal ervan vind je nog op de Zaanse Schans.)

In die tijd was de walvisvaart naar de Noordelijke IJszee een belangrijke bron van inkomsten. Leuk weetje: vandaar de walvissen in ons clublogo.

Dijkdoorbraak vormde het meertje

Het meertje waar de golfbaan omheen loopt, ontstond twee eeuwen later. Een dijkdoorbraak in februari 1825 spoelde heel wat aarde van de polder weg. Op het terrein van boer Maarten Prins bleek een natuurlijke schoon grondwaterbron te liggen, een wel, die veroorzaakte het meertje. Die bron bestaat overigens nog steeds, op natuurlijke wijze houdt zij daar de waterstand op peil.

Het Wormerbad

De boer maakte rond 1920 van de nood een deugd. Bij mooi weer liet hij mensen daar voor een dubbeltje zwemmen. Op den duur noemde hij het Het Wormerbad en zette er wat simpele tafels en hokjes neer. Men kleedde zich om achter schotten van riet.

In 1948 richtte de boer het meer en het grasland eromheen aantrekkelijker in om extra belangstellenden te trekken uit de wijde omgeving. Het werd een groot succes. Op 17 december 1953 besloten de gemeenten Wijdewormer (toen nog Wijde Wormer), Zaandam, Koog aan de Zaan, Wormerveer en Zaandijk er gezamenlijk geld in te steken en de plek om te bouwen tot echt mooi natuurbad. De Stichting Natuurbad Wijdewormer werd opgericht, die kocht de grond over van de boer en bouwde een mooi recreatiepark. Dat werd op 31 mei 1956 geopend door Mr. Prinsen, de toenmalige commissaris van de Koningin voor Noord-Holland. Het bad groeide uit tot een populaire plek.

Einde van het zwembad

In de jaren zestig was er een flinke terugloop. Omdat de betrokken gemeenten jaar na jaar hun financiële bijdrage omlaag schroefden, vanwege bezuinigingen, ontstond achterstallig onderhoud. Daardoor ging de aantrekkingskracht achteruit. Bovendien verloederde de kwaliteit van het zwemwater. Er ontstonden zichtbare wieren en onzichtbare slakken die onder water leverbotziekte konden overbrengen. Ook wemelde het er op den duur van de ratten die de ziekte van Weil brachten. Het bad sloot daardoor noodgedwongen in 1986.

Twee oude krantenartikelen:

Het wordt een golfbaan: de Zaanse Golf Club

De stichting Zaanse Golf Club neemt het terrein over in 1988. En opent in 1991 een negen-holes golfbaan. In 2008 wordt het uitgebreid naar de huidige achttien holes en de vier par-3-oefenholes. Wel 18 hectare aan prachtige holes, met een lengte van 5.505 meter, par 71, met A-status.

De initiatiefnemers

Dik Out, Jan de Vries en Frans van der Ploeg zijn de grondleggers van deze club. Jan is 88 jaar, nog steeds golfer, Frans is 80 en speelt ook nog wekelijks een rondje. Dik Out is een aantal jaar geleden overleden.

Als jongemannen waren ze fanatieke hockeyers bij De Kraaien. We hebben het over de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Daar begint dit verhaal. “Wij speelden samen in het eerste hockeyelftal en later in het eerste veteranenelftal, dat wel drie keer achter elkaar het kampioenschap van westelijk Nederland pakte”, zegt Jan trots.

In 1985 wordt het idee geboren

In 1985 was Frans de voorzitter van het bestuur, Jan en Dik zaten in de kunstgrascommissie van de hockeyclub. De club had net vier nieuwe velden mogen aanleggen toen het nieuws kwam dat het Wormerbad op het terrein ernaast op sterven na dood was en het land te koop werd gezet.

Ze waren knap bevreesd een ongewenste buur te krijgen. Misschien wel een naturistenbad of -camping, naaktrecreatie was populair in die tijd. Of een zigeunerkamp, het gerucht ging dat Koko Petalo belangstelling had. Liever namen ze zelf het initiatief voor iets mooiers. Want hoe vaak krijg je de gelegenheid om de grond van je buurman te kopen? Een mooie kans. Het idee om er een golfbaan van te maken, kwam dus van De Kraaien.

Praten, praten, praten

Frans, Jan en Dik waren enthousiast en wilden dat voor elkaar boksen. Ze namen het voortouw. Een jaar lang hebben ze de blaren op de tong gepraat. Met de gemeenten Zaanstad en Wijdewormer, met de boeren in de omgeving, met het Waterschap. En eindelijk, na zo’n twaalf maanden, begon het te lukken. De gemeenteraadslieden van Zaanstad en Wijdewormer kregen er op den duur oren naar. Een golfbaan vonden ze een mooi prestigeproject voor de regio. Mits voor iedereen toegankelijk, het mocht geen besloten golfbaan worden zoals de meeste banen in die tijd waren.

Veel geld én veel hulp

Toen moest het ook echt gerealiseerd gaan worden. Een nog grotere klus. En spannend. Want ze wisten nog weinig van golf, het zou veel geld kosten en het eerste jaar zouden ze hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de uit te geven miljoenen guldens. De vrienden sprongen in het diepe.

Ze kregen golfinhoudelijk hulp van Jan Jonker van de Nederlandse Golf Federatie. Met hun vele contacten in de Zaanstreek kregen ze bovendien heel wat bedrijven, ondernemers en particulieren zover om er ook geld in te steken. Er was hulp van Klaas Molenaar van Wastora, die gaf de gelegenheid en geld een promofilm te maken. Werd improviserend gemaakt, zonder draaiboek of scenario. (“Wisten wij veel!” zegt Jan de Vries.)

Ze kregen een flink bedrag bij elkaar. Voor het restant verstrekte de Verenigde Spaarbank (VSB) een onderhandse lening met een looptijd van 20 jaar met gemeentegarantie van Zaanstad. Bouwbedrijf Grontmij onderzocht bovendien no-cure-no-pay de technische haalbaarheid.

Er moest daarna ook nog een sluitend plan komen voor de exploitatie. De heren hadden inmiddels geleerd dat je voor een 9-holesbaan tenminste 400 leden nodig had. En voor een gezonde exploitatie van 18 holes het dubbele.

Je hebt leden nodig

Hoe werf je leden voor een golfclub die nog niet bestaat? “Jan, Dik en ik zijn toen eerst met de verneemstok rondgegaan” zegt Frans. Rondvragen, polsen wie interesse had. Ze legden lange lijsten aan van mogelijke geïnteresseerden, notabelen, Rotaryleden, huisartsen, directeuren, ondernemers, maar ook hockeyers, tennissers en andere sporters, vrienden en kennissen in de regio. Al die mensen ontvingen een mooi doosje met een golfballetje met het Zaanse Golfclub-logo erop. Ploegjes vrijwilligers brachten die rond en belden de mensen daarna of ze naar een informatieavond wilden komen. Die promo-bijeenkomst leverde meteen 250 belangstellenden op.

Naar de notaris

Vervolgens moest er een stichting en een vereniging komen. Dik, Frans en Jan richtten op 13 oktober 1987 Stichting Beheer Golfterrein Wijdewormer op. De vereniging Zaanse Golf Club werd door haar eerste bestuursleden Cees Betlem voorzitter en Harry Hes secretariaat opgericht op 27 december 1987 (de andere bestuursleden van toen: Wim van den Berg publiciteit, Cor achternaam ontbreekt helaas penningmeester, Leo Paul, Dick den Elzen, Georgine Hes).

De stichting zou de baan aanleggen, onderhouden en beheren. Zonder winstoogmerk maar ook zonder eigen vermogen, uiterst kwetsbaar dus. De stichting zou de baan verhuren aan de vereniging, die daartoe voor voldoende leden moest zorgen. Dat was niet makkelijk. Pas toen het ledenaantal boven de 400 kwam, was het financiële lek boven.

De architect

Grontmij adviseerde de jonge Gerard Jol in de arm te nemen. Een schot in de roos, hij ontwierp een prachtige baan voor deze locatie. Destijds stond hij nog aan het begin van zijn carrière, na Golfbaan Spaarnwoude was dit pas zijn tweede grote opdracht. Daar had hij zijn deskundigheid al bewezen. Jol is in de loop der tijd een van de meest gerenommeerde golfbaanarchitecten van Nederland geworden (inmiddels is hij gepensioneerd).

Champagne in 1988!

In 1988 was alles formeel in kannen en kruiken. De aanlegvergunning van de Provincie rolde binnen op 9 juni van dat jaar. Een maand later, op 16 juli werd de eerste driving range geopend, toen nog op de Kraaienvelden. Twee jaar later, op 30 mei 1990 werd dan eindelijk de echte 9-holes-golfbaan geopend!

Het groeide uit tot een bloeiende, populaire club. In 2008 besloot de ledenvergadering met grote meerderheid om er zelfs een 18 holesbaan van te maken. Ook dat was weer een duur project met veel risico’s. Weer dertien jaar later, in 2021, nam Ironwoods als nieuwe eigenaar de exploitatie over van de stichting en noemde het golfbaan De Zaanse.

Prachtig

Dit is een unieke golflocatie omdat de oude dijk deel uitmaakt van de baan. Wel vijf van de achttien afslagplaatsen vind je op de dijk. Het is een grote uitdaging voor golfers om de vele waterhindernissen te ontwijken. De holes zijn niet altijd bijzonder lang, je hoeft op een aantal niet ver te slaan. Maar je moet wel accuraat zijn om je bal niet in de sloten en het meer terecht te laten komen. Op elke hole kom je water tegen, een slootje, een vijver of een dijk waar je overheen, langs of naast speelt. De Zaanse heeft het meeste water van alle golfclubs in Nederland.

Buitenstaanders zijn zonder uitzondering onder de indruk van het uitzicht op de dijken en de unieke golfuitdagingen. Je bent echt midden in de natuur. Je ziet heel wat dieren, vooral polderhazen maar ook roofvogels en marterachtigen. Zelfs vogelspotters komen hier graag.